PHÒNG HÓA PHÂN TÍCH VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ
MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TIÊU BIỂU NĂM 2025
Phòng Hóa phân tích và Phát triển công nghệ hiện có 11 thành viên (01 NCVCC, 04 NCVC, 04 NCV và 02 trợ lý nghiên cứu), thực hiện nghiên cứu cơ bản và ứng dụng trong lĩnh vực hóa học các hợp chất thiên nhiên từ tài nguyên biển, nghiên cứu và phát triển các phương pháp phân tích hiện đại trong lĩnh vực hóa học và các lĩnh vực có liên quan. Năm 2025, Phòng đã hoàn thành các nhiệm vụ được giao, chủ trì 06 đề tài, dự án các cấp (05 đề tài cấp Viện Hàn lâm, 01 cấp cơ sở), đề xuất thành công 02 nhiệm vụ mở mới (dự kiến bắt đầu vào năm 2026); công bố 23 công trình khoa học gồm 07 bài SCIE, 01 sách chuyên khảo, 01 giải pháp hữu ích và báo cáo tại các hội nghị trong, ngoài nước. Đặc biệt, 01 đề tài cấp Viện Hàn lâm được nghiệm thu xếp loại xuất sắc, 02 bài báo SCIE nhóm Q2 với vai trò tác giả chính và 01 giải pháp hữu ích được cấp bằng bảo hộ.
I. MỘT SỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TIÊU BIỂU NĂM 2025
1. Bằng GPHI số 4275, cấp theo Quyết định số 144175/QĐ-SHTT ngày 21/7/2025 của Cục Sở hữu trí tuệ – Bộ Khoa học và Công nghệ: Quy trình chiết hợp chất galatofucan sulfat có hoạt tính gây độc tế bào ung thư từ loài rong mơ Sargassum oligocystum.<
Giải pháp hữu ích là kết quả của đề tài “Nghiên cứu sử dụng các hệ enzyme khác nhau để tách chiết các polysaccharide và hợp chất có hoạt tính sinh học từ rong nâu Việt Nam định hướng phát triển dược liệu” (Mã số: ĐTĐL.CN-57/19, Chủ nhiệm: TS. Cao Thị Thúy Hằng, Bộ KH&CN, 2019–2023).
Quy trình sử dụng phối hợp ba enzyme Viscozyme, Protamex và Alginate lyase giúp tăng hiệu suất thu hồi fucoidan lên 6,5%, bảo toàn cấu trúc tự nhiên và rút ngắn thời gian chiết tách so với phương pháp hóa học. Sản phẩm thu được có hoạt tính ức chế tế bào ung thư gan (HepG2), thể hiện khả năng ứng dụng trong dược phẩm và thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Kết quả này khẳng định tính ưu việt của công nghệ enzyme, giúp giảm thiểu việc sử dụng hóa chất trong quá trình tách chiết, thân thiện môi trường và có thể ứng dụng ở quy mô pilot đến công nghiệp.
2. Đặc điểm cấu trúc và khả năng ức chế tế bào ung thư in vitro của fucoidan chiết tách từ rong nâu Saccharina latissima
Nghiên cứu do TS. Nguyễn Thị Thuận và cộng sự thực hiện được công bố trên Journal of Applied Phycology (2025). Công trình đã so sánh hai phương pháp chiết tách fucoidan – bằng enzyme và bằng hóa chất – từ rong nâu Saccharina latissima, một loài rong sinh trưởng ở vùng ôn đới, qua đó làm rõ ảnh hưởng của từng phương pháp đến cấu trúc phân tử và hoạt tính sinh học của hợp chất này. Bốn phân đoạn fucoidan (SlF2, SlF3, SlChF2, SlChF3) có khối lượng 50–800 kDa đã được thu nhận, trong đó fucoidan chiết bằng enzyme bảo toàn cấu trúc nhóm sulfate và thể hiện hiệu quả ức chế tế bào ung thư ruột (72%) và ung thư da (90%), đồng thời không gây độc đối với tế bào bình thường. Công bố này lần đầu tiên xây dựng mô hình tương quan cấu trúc – hoạt tính cho fucoidan, mở ra tiềm năng ứng dụng công nghệ enzyme trong các quy trình tách chiết, thu nhận fucoidan phục vụ sản xuất dược phẩm, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm sinh học biển tại Việt Nam.
II. CÁC HOẠT ĐỘNG KHÁC
1. Công tác đào tạo
Công tác đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực luôn được tập thể Phòng Hóa phân tích và Phát triển công nghệ chú trọng thực hiện. Trong năm 2025, các cán bộ của Phòng đã tham gia hướng dẫn 02 nghiên cứu sinh thực hiện luận án, 03 học viên cao học đã được cấp bằng thạc sĩ và hướng dẫn nhiều lượt sinh viên Trường Đại học Khánh Hòa thực tập ngắn hạn tại phòng thí nghiệm. Viên chức của Phòng chủ động nâng cao trình độ ngoại ngữ, trong đó một số cán bộ trẻ đang theo học văn bằng hai tiếng Anh nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập và hợp tác quốc tế trong nghiên cứu khoa học.
2. Tham gia hội nghị, hội thảo khoa học quốc gia và quốc tế
Viên chức của Phòng tích cực tham gia và trình bày báo cáo tại các hội nghị khoa học.
– Hội nghị “50 năm thành tựu và thách thức trong nghiên cứu khoa học và công nghệ biển”, do Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức (tháng 4/2025)
– Hội thảo khoa học cấp quốc gia lần thứ XI: Hóa vô cơ – Phân bón – Đất hiếm & Phân tích, tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh (tháng 7/2025).
Đại diện Phòng Hóa phân tích và Phát triển công nghệ tại Hội nghị 50 năm nghiên cứu khoa học và công nghệ biển – Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam (tháng 4/2025)
3. Hoạt động trao đổi khoa học quốc tế
Phòng đã thực hiện 02 lượt đoàn ra sang Viện Liên hiệp Nghiên cứu Hạt nhân Dubna (JINR), Liên bang Nga nhằm trao đổi học thuật, thảo luận phương hướng hợp tác nghiên cứu về enzyme và hợp chất sinh học biển (tháng 9-10/2025). Hoạt động này góp phần tăng cường hợp tác quốc tế, cập nhật phương pháp nghiên cứu hiện đại và thúc đẩy phát triển các hướng nghiên cứu mới phù hợp với xu thế khoa học thế giới.
Nguồn tin: TS. Cao Thị Thúy Hằng,
Phòng Hóa phân tích và Phát triển công nghệ
Viện Hải dương học.

